Legalne źródła darmowych zdjęć komercyjnych

Temat darmowych zdjęć na stronę WWW ciągle powraca, a zarazem jest wciąż pełen niuansów prawnych, które mogą uratować cię przed kosztownymi kłopotami. W sieci znajdziesz dziesiątki źródeł oferujących wysokiej jakości fotografie i grafiki, które możesz używać komercyjnie – na stronie firmowej, w sklepie, na blogu czy w serwisie afiliacyjnym. Problem zaczyna się wtedy, gdy sięgasz po obrazek znaleziony w Google Images albo na czyimś portalu – bez sprawdzenia licencji. Do tego dochodzą narzędzia i sztuczki, które pozwalają pobrać zdjęcia z praktycznie każdej witryny, ale ich użycie nie zawsze jest zgodne z prawem.Skąd pobrać zdjęcia na stronę WWW, aby nie mieć problemów? Wyjaśniamy!

• Legalne źródła darmowych zdjęć komercyjnych
• Licencje i prawa autorskie – zasady bezpieczeństwa
• Pobieranie zdjęć z dowolnej strony
• Generowanie obrazów przez AI - co z prawem autorskim?

Legalne źródła darmowych zdjęć komercyjnych

Jeśli chcesz działać spokojnie, wybieraj materiały ze sprawdzonych serwisów, które jasno określają licencję i zezwalają na użycie komercyjne. Warto znać zwłaszcza te z licencją CC0 (Creative Commons Zero) – oznacza ona, że możesz używać i modyfikować grafikę bez podawania autora i bez ograniczeń komercyjnych. Popularne źródła:

• Pixabay, Pexels, Unsplash – ogromne bazy zdjęć, wektorów i filmów, możliwość filtrowania po kategorii i rozdzielczości.
• Freepik – oprócz zdjęć oferuje ikony, wektory, PSD, choć darmowa wersja wymaga czasem przypisania autora.
• Stocksnap, Burst by Shopify – świetne do zdjęć produktowych i lifestyle.
• PhotosIcons.com – narzędzie do tworzenia własnych kompozycji stockowych z gotowych elementów.
• PNG-focused serwisy: SimilarPNG, PNGBeans, PNGKey, CleanPNG, PNGEgg – dobre do ikon i elementów graficznych z przezroczystym tłem.

Wskazówka SEO – Pamiętaj i nadaj plikom uploadowanym do CMS nazwę odzwierciedlającą zawartość zdjęcia i słowo kluczowe strony, np. rower-elektryczny-szczecin.jpg, a nie IMG_1234.jpg.

Licencje i prawa autorskie – zasady bezpieczeństwa

Wiesz, skąd pobrać zdjęcia na stronę WWW, do sklepu, na bloga, ale przypomnijmy temat praw autorskich oraz licencji. Wbrew temu, że wszystko jest dostępne w sieci na zawołanie, to każde zdjęcie ma właściciela, a brak ceny nie znaczy braku praw, które musisz przestrzegać. Kiedy korzystasz z serwisów ze zdjęciami stockowymi, natkniesz się na różnego rodzaju licencje, a najważniejsze typy licencji, które spotkasz, zebraliśmy poniżej:

• CC0 – pełna swoboda, brak wymogu atrybucji.
• CC BY – można używać komercyjnie, ale trzeba podać autora.
• CC BY-NC – tylko do użytku niekomercyjnego.
• Licencje własne serwisu – np. Freepik czy Envato określają w regulaminie, co wolno robić (np. zakaz odsprzedaży w niezmienionej formie).

Tym samym pamiętaj i zawsze:

• Czytaj zasady licencji na stronie, z której pobierasz plik.
• Przechowuj dowody pobrania i warunków licencji (zrzut ekranu, e-mail z potwierdzeniem).
• Modyfikuj zdjęcia, by były unikalne – zwiększa to bezpieczeństwo i SEO.

Pobieranie zdjęć z dowolnej strony

Jedna z najgorszych praktyk, ale niestety, wciąż działających. Pomijając wejście na stronę i kliknięcie prawym przyciskiem myszki > pobierz obraz, to istnieją rozszerzenia do przeglądarek, takie jak Loadify Smart Image Downloader, które pozwalają pobrać w kilka sekund wszystkie grafiki z danej strony. Można też podejrzeć kody źródłowe, użyć narzędzi developerskich czy wtyczek do wyłapywania palet kolorów i multimediów.

Problem? To, że możesz pobrać obrazek, nie oznacza, że wolno ci go używać. Jeśli jest chroniony prawem autorskim i nie ma licencji na darmowe, komercyjne wykorzystanie – jego publikacja może skutkować żądaniem usunięcia lub roszczeniem finansowym. A więc zgodnie z tym, co opisaliśmy wyżej. To, że coś jest dostępne w sieci, albo że używają tego wszyscy, nie zawsze oznacza, że Ty także możesz to zrobić, albo że oni robią to zgodnie z prawem.

Techniczne pobieranie cudzych zdjęć można stosować np. do analizy trendów, inspiracji czy projektowania wstępnych makiet (bez publikacji), ale do finalnego użycia lepiej sięgnąć po własne materiały lub legalne stocki.

Generowanie obrazów przez AI - co z prawem autorskim?

Oczywiście, możesz wpisać własny prompt w narzędziu AI (np. ChatGPT z generowaniem grafik, DALL·E, inne generatory) i uzyskać obraz dokładnie dopasowany do potrzeb. Możesz modyfikować wygenerowane obrazy, aż będą pasować do założeń projektu (np. zmiana elementów sceny, dodanie szczegółów). Otrzymywać wyniki w wysokiej jakości i z możliwością dalszej edycji, a przy tym unikać ryzyka naruszenia praw autorskich, bo grafiki AI są tworzone od zera.

Pobierając grafikę z ChatGPT/DALL·E czy innych narzędzi, można jej używać komercyjnie, o ile narzędzie samo nie nakłada ograniczeń licencyjnych. To bezpieczniejsze niż pobieranie cudzych zdjęć z internetu, bo w większości wypadków generatory udzielają użytkownikowi praw do wygenerowanych treści, w tym komercyjnych.

Prawo w Polsce (i większości krajów) jasno mówi: autorem utworu może być tylko człowiek. Algorytm, model AI, system generujący – to nie są podmioty prawa. Co to oznacza w praktyce?

• Jeśli wygenerowałeś obraz z AI i nic w nim nie zmieniłeś – nie jesteś jego autorem, nie masz pełnych praw autorskich i formalnie nie możesz podpisać go swoim nazwiskiem.
• Jeśli wnosisz istotny, twórczy wkład – np. ręczna obróbka, dodanie własnych elementów, nadanie indywidualnego stylu – możesz już mówić o utworze zależnym lub współautorskim.

Granica jest jednak cienka, a w razie sporu liczy się możliwość udowodnienia wkładu twórczego. Pamiętaj, że w większości systemów prawnych dzieła stworzone wyłącznie przez AI nie są chronione prawem autorskim. Więcej o prawie autorskim do obrazów generowanych przez AI, opowiemy w osobnym artykule: Prawo autorskie a obrazy z AI – komu naprawdę przysługują prawa?